Aandeelhoudersovereenkomst, statuten, of allebei?

In het onderstaande vlog vertel ik waarom goede afspraken maken tussen zakenpartners belangrijk is. Ook ga ik kort in op de verschillende contracten die je hiervoor kunt gebruiken.



In het verdiepende blog hieronder ga ik verder in op het verschil tussen 2 documenten die hiervoor worden gebruikt: de statuten en de aandeelhoudersovereenkomst.

Verhouding statuten en aandeelhoudersovereenkomst: een groot abstract verschil

Een besloten vennootschap wordt al heel lang geregeerd door de regels die zijn vastgelegd in de statuten. Met de introductie van de Flex-BV zijn er meer op maat gesneden afspraken binnen een BV mogelijk. In de statuten kun je dus al je flexibele afspraken zetten, op een groot aantal punten zijn er geen wettelijke verplichte bepalingen meer. Toch is het gebruik van een aandeelhoudersovereenkomst naast de statuten ook erg nuttig en soms zelfs noodzakelijk.

Waarom eigenlijk een aandeelhoudersovereenkomst?

Het gebruik van een aandeelhoudersovereenkomst naast de statuten komt zeer veel voor. In het vlog dat bij dit verdiepend blog hoort, geef ik al kort aan wat de verschillen zijn tussen statuten en de aandeelhoudersovereenkomst. Nog even op een rijtje:

  1. Statuten (ook wel de ‘oprichtingsakte’ genoemd) vormen in feite de ‘grondwet’ van je BV. Deze blijft steeds gelden, ook als de bestuurders of aandeelhouders vertrekken of er juist nieuwe bijkomen.
  2. De aandeelhoudersovereenkomst is een contract tussen een specifieke groep aandeelhouders. Vaak wordt deze overeenkomst gewijzigd als in deze groep wijzigingen optreden.
  3. Statuten zijn er bij een BV altijd, een aandeelhoudersovereenkomst is optioneel (maar zeer aan te raden!)
  4. Een aandeelhoudersovereenkomst mag je onderling overeenkomen en tekenen. Wijzigingen of aanvullingen zijn eenvoudig door te voeren zonder tussenkomst van de notaris – anders dus dan bij een statutenwijziging!

Kort gezegd betekenen voorgaande punten dat in de statuten de basisafspraken staan, en in de aandeelhoudersovereenkomst meer afwijkende, specifieke en gedetailleerde afspraken staan. Een ander, groot verschil tussen beide documenten, is echter hetgeen er gebeurt als een partij in strijd handelt met de gemaakte afspraken. In dit verdiepende blog ga ik verder in op dit op het eerste oog abstracte verschil.

Het verschil in werking: statuten vs. aandeelhoudersovereenkomst

Stel je voor dat binnen je BV 2 documenten vigeren: statuten en een aandeelhoudersovereenkomst.

In de statuten is een blokkeringsregeling opgenomen: je mag je aandelen niet aan derden verkopen, alvorens je deze aan je mede zittende aandeelhouders hebt aangeboden. Maar stel dat de aandeelhoudersovereenkomst, naast de statutaire blokkeringsregel, ook nog een “lock-up” periode kent: een periode waarbinnen aandeelhouders hun aandelen niet mogen overdragen.

Statuten

Wat gebeurt er nu als je de statuten negeert en je aandelen direct aan een onbekende derde verkoopt? Statutaire bepalingen hebben een zogenaamde goederenrechtelijke werking, oftewel: wanneer je in strijd met de statuten overdraagt, dan is de overdracht “nietig”. Nietigheid wil zeggen dat de overdracht nooit heeft plaatsgevonden.

In de praktijk zal het overigens al erg lastig zijn om een dergelijke overdracht voor elkaar te krijgen, omdat de notaris die belast is met de overdracht, in principe altijd om de statuten zal vragen (en meestal zelfs een document voor de zittende aandeelhouders, waarin zij verklaren af te zien van hun voorkeursrecht, opmaken en laten tekenen) en de overdracht niet zal passeren als niet aan deze regel is voldaan.

Aandeelhoudersovereenkomst

En wat nu, als je je aandelen al voorafgaand aan het einde van de lock-up periode uit de aandeelhoudersovereenkomst verkoopt?

Praktisch gezien zal dit best gaan – een notaris vraagt in de regel niet om de aandeelhoudersovereenkomst. Zet je dit echter door, dan pleeg je wel wanprestatie: je komt een contractuele afspraak niet na.

Dit heeft als gevolg, in tegenstelling tot de statuten, dat de overdracht wél rechtsgeldig is en daadwerkelijk heeft plaatsgevonden. Jij als wanpresterende aandeelhouder bent dan ‘slechts’ aansprakelijk tegenover de andere aandeelhouders die partij zijn bij de overeenkomst. Hiermee wordt de overdracht echter niet teruggedraaid.

Je kunt je voorstellen dat de procedures die met dergelijke vraagstukken (strijd met statuten, óf met aandeelhoudersovereenkomst, of nog ingewikkelder, met beiden!) gemoeid zijn, nogal uiteenlopen.

Wees bewust over een bepaalde afspraak!

Samengevat: met de komst van de Flex-BV kun je veel flexibele afspraken in de statuten laten zetten. Hoewel het eventuele wijzigen van deze afspraken in de statuten lastiger en kostbaarder is dan bij een aandeelhoudersovereenkomst, kent het wel een groot voordeel: de afspraken krijgen goederenrechtelijke werking.

Het hangt er dus nogal vanaf welke gevolgen je toe wilt kennen aan bepaalde afspraken. Op basis daarvan kun je bepalen in welk document je deze afspraken op wilt nemen.

Het is dus van groot belang dat je, samen met de andere aandeelhouders, goed bedenkt welke afspraken je wilt maken en welke gevolgen je deze toe wilt kennen. Doe dit bij voorkeur tijdig, in het oprichtingsproces, want zoals je me in de video hebt kunnen horen vertellen is het van groot belang de voorwaarden voor samenwerking duidelijk en tijdig vast te leggen.

Claws adviseert je graag bij de oprichting van je BV, en helpt bij de opstelling van goede statuten en een aandeelhoudersovereenkomst. Je kunt ons bereiken via charlotte@clawslegal.nl of op 020 220 2144!

door Charlotte Schilt

6 augustus 2015

Geen reactie's

Geef een reactie