In dit blog worden de zes belangrijkste aspecten van een stichting besproken en is daarom bij uitstek geschikt voor ondernemers die erover nadenken om een stichting op te richten. Neem voor verder juridisch advies of maatwerk contact op met een jurist van Claws!
- Wat is een stichting?
Een stichting is een rechtspersoon waarbij het verwezenlijken van een doel centraal staat. Door de jaren heen is het ideëel belang dat centraal stond bij de stichting afgezwakt: de stichting moet een specifieke doelstelling hebben, maar deze hoeft niet per se voort te komen uit een ideëel doel. Het is wel zo dat vooraf duidelijk moet zijn wat het doel van de stichting is en de activiteiten moeten het doel tevens dienen. Kenmerkend aan de stichting is dat er wel winst mag worden gemaakt, maar dat de stichting geen winstoogmerk mag hebben. Het is een goede bekende van de charitatieve sector en veel subsidie-ontvangende organisaties hebben deze rechtsvorm. - Hoe richt ik een stichting op?
Een stichting wordt opgericht via een notariële akte, op te stellen door 1 of meer personen bij een notaris: de zogeheten oprichtingsakte. In deze akte staan de statuten van de stichting. In de statuten staat onder andere de naam, het doel en de plaats van vestiging van de stichting. Ook wordt hierin opgenomen hoe bestuurders worden benoemd en ontslagen. Zodra de notariële akte is gepasseerd, kan de stichting worden ingeschreven bij het handelsregister van de Kamer van Koophandel. Ook de oprichters, bestuurders en andere personen waarvan uit de statuten blijkt dat zij bevoegd zijn tot het vertegenwoordigen van de stichting moeten worden ingeschreven in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel.
In de naam van de stichting is de aanduiding ‘stichting’ verwerkt. - Wat is het belang van goede statuten en overige reglementen van een stichting?
Zoals hiervoor al bleek, worden de statuten opgesteld bij het oprichten van de stichting en worden zij uiteindelijk bij de Kamer van Koophandel ingediend. Ook wordt in de statuten de vertegenwoordigingsbevoegdheid geregeld en hoe de statuten gewijzigd kunnen worden. De statuten zijn de grondwet van je stichting en vormen de rode draad van alles wat de stichting onderneemt.
Meestal worden in de statuten bepalingen opgenomen die voor een lange termijn van toepassing zijn, want het wijzigen van de statuten geschiedt via de notaris en is dus redelijk kostbaar. Er zijn verschillende overige reglementen die in aanvulling op de statuten opgemaakt kunnen worden. Dit zijn bijvoorbeeld het huishoudelijk reglement, het bestuursreglement of een reglement voor de raad van toezicht. Deze reglementen zijn wijzigbaar zonder tussenkomst van een notaris. Het wijzigen van de genoemde reglementen is relatief simpel: dit kan via de bestuurs- of jaarvergadering.
In het huishoudelijk reglement staan regels en richtlijnen over het bestuur van de stichting die niet in de statuten staan opgenomen. Zo is het mogelijk dat in het reglement de taken en bevoegdheden van bestuursleden worden neergelegd.
In het bestuursreglement is de samenstelling en werkwijze van het bestuur nader uitgewerkt. Hierin staat bijvoorbeeld de taak van het bestuur en bepalingen over wanneer en hoe vaak de bestuursleden dienen te vergaderen. Vaak geeft een bestuursreglement ook richtlijnen over de vraag hoe gehandeld dient te worden bij tegenstrijdige belangen van bestuursleden en zijn regels over stemmingen opgenomen.
Sommige, vaak grotere, stichtingen hebben behoefte aan een Raad van Toezicht-model. Bij bepaalde stichtingen kan een dergelijk model verplicht zijn, bijvoorbeeld bij woning- en zorgcorporaties. De raad van toezicht houdt primair toezicht op de realisatie van het doel van de stichting. Zij controleert dus het bestuur. Dit doet zij door onder andere toezicht te houden op hoe het bestuur bestuurt, het uitbrengen van adviezen aan het bestuur en het benoemen en ontslaan van bestuursleden. De raad van toezicht moet hierover verantwoordelijkheid afleggen via het jaarverslag. De taken van de raad van toezicht worden nader geregeld in een op te stellen reglement. Hierin zijn onder andere de bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de raad van toezicht nader geregeld.
NB: Let er op dat dergelijke reglementen niet in strijd zijn met de statuten! - Hoe wordt een stichting bestuurd?
De zeggenschap van de stichting ligt bij het bestuur. Het bestuur benoemt en ontslaat de eigen leden, tenzij een Raad van Commissarissen aanwezig is. In dat geval is de RvC bevoegd om bestuursleden te benoemen en te ontslaan. Het bestuur van een stichting kan in theorie uit 1 persoon bestaan, maar het is gebruikelijk om minstens 3 bestuursleden aan te stellen. Dit is tevens het geval bij een ANBI-stichting. Zij hebben minimaal 3 (of soms zelfs minimaal 5) bestuurders. Er is geen wettelijk vastgelegd maximum aantal bestuurders dat een stichting mag hebben. De meest voorkomende soorten bestuursleden zijn de voorzitter, secretaris, penningmeester en vicevoorzitter. De voorzitter leidt onder andere de vergadering, het bestuur en vertegenwoordigt de stichting binnen en buiten rechte. De secretaris draagt zorg voor de administratieve zaken omtrent de stichting, zoals het sturen van brieven namens de stichting en het schrijven van notulen van bestuursvergaderingen. De penningmeester is als het ware de bank van de stichting: hij of zij beheert het geld van de organisatie. Bijbehorende taken zijn onder andere het doen van betalingen, het bijhouden van de financiële situatie van de stichting en het opmaken van het financieel jaarverslag met de bijbehorende begroting. De vicevoorzitter is de rechterhand van de voorzitter en neemt de taken van de voorzitter waar als hij of zij afwezig is. Voor het uitvoeren van dagelijkse werkzaamheden worden in een stichting vaak werknemers en freelancers aangetrokken. Verder is het ook mogelijk dat er een directeur is die op de loonlijst staat - Hoe zit het met aansprakelijkheid?
De stichting is een rechtspersoon. Dit betekent dat zij zelf contracten aan kan gaan met derde partijen, zoals werknemers en freelancers, maar ook banken, dienstverleners, enzovoorts.. De stichting draagt daardoor haar eigen aansprakelijkheid. Als de stichting failliet gaat, dan is in beginsel ook niemand hoofdelijk aansprakelijk. Helemaal vrij van aansprakelijkheid zijn de bestuurders niet, want zij dragen wel bestuurdersaansprakelijkheid. Dit betekent dat zij, indien zij onbehoorlijk bestuur plegen, toch aansprakelijk kunnen worden gesteld voor de tekorten van de stichting. Deze tekorten kunnen bijvoorbeeld zijn ontstaan door onbehoorlijk bestuur waarvoor het bestuur een ernstig verwijt valt te maken. Een voorbeeld hiervan is het nemen van beslissingen met verregaande financiële consequenties zonder behoorlijke voorbereiding. - Een speciaal soort stichting: de ANBI
Een speciaal soort stichting is de ANBI-stichting. Dit is aanduiding voor een stichting die zich inzet voor het algemeen belang, derhalve staat “ANBI” voor een Algemeen Nut Beogende Instelling. Een stichting kan als ANBI worden aangemerkt indien zij zich voor minimaal 90% inzet voor het algemeen nut. Onder algemeen nut kan onder andere worden verstaan stichtingen die zich inzetten voor cultuur, onderwijs, bescherming van natuur en milieu, jeugd- en ouderenzorg en volkshuisvesting. Een combinatie van deze of soortgelijke doelen is ook mogelijk. De Belastingdienst beslist of een stichting in aanmerking komt voor een ANBI-status. Zodra een stichting deze status krijgt, zijn er een aantal voordelen die de stichting geniet. Zo zijn giften aan een ANBI-stichting voor de donateur aftrekbaar van de inkomsten- of vennootschapsbelasting. Dit is gunstig voor de stichting, omdat het voor een donateur dan fiscaal gunstiger is om een ANBI-stichting te doneren in plaats van aan een ‘normale’ stichting. Verder hoeft een ANBI-stichting geen erf- of schenkbelasting te betalen over inkomsten uit nalatenschappen of schenkingen. Tot slot kan de stichting ook energiebelasting terug krijgen. Het kan dus lonen om via de Belastingdienst een ANBI-status aan te vragen.
Geen reactie's